Wat is het verhaal achter deze vreemde figuur?
Stel je eens voor dat je hersenen een poppetje hebben getekend. Dit poppetje ziet er best grappig uit: het heeft hele grote handen, een enorme mond en een klein, vreemd gevormd lichaam. Dit poppetje noemen we de homunculus. Het laat zien hoeveel aandacht je hersenen geven aan de verschillende delen van je lichaam. Je handen en je mond zijn heel groot getekend, omdat je hersenen daar veel mee bezig zijn: je handen gebruik je om fijne bewegingen te maken en je mond om te praten, eten en slikken. Daarom besteden je hersenen daar extra veel aandacht aan!
Maar er is nog iets bijzonders aan je hersenen: een ander deel heet de cortex insularis. Dit deel helpt je om te voelen wat er in je lichaam gebeurt en om te begrijpen hoe je je daarbij voelt. Stel je voor dat je zenuwachtig bent, bijvoorbeeld omdat je een spreekbeurt moet geven. Je handen worden misschien een beetje klam, je hart gaat sneller kloppen en je krijgt kriebels in je buik. De cortex insularis zorgt ervoor dat je deze gevoelens herkent en koppelt aan de emoties die je op dat moment ervaart.
Wat gebeurt er bij pijn en trauma?
Wanneer je pijn hebt of iets naars meemaakt, werken de homunculus en de cortex insularis samen. Je zintuigen, zoals je ogen, oren en huid, sturen informatie naar je hersenen via de cortex insularis.
Tegelijkertijd voelen je spieren en je lichaam iets en sturen ze een bericht naar de homunculus. Alles wat je hoort, ziet, voelt en denkt op dat moment wordt in je hersenen als een geheel opgeslagen. Het is alsof je hersenen er een soort film van maken die je later weer kunt afspelen.
Stel dat je bijvoorbeeld een keer hard bent gevallen en je knie bezeerd hebt. Je hersenen slaan niet alleen de pijn op, maar ook wat je zag, hoorde en voelde op dat moment. Daardoor kan het gebeuren dat je later, als je iets ziet of hoort dat lijkt op die gebeurtenis, ineens weer pijn voelt of bang wordt, ook al is je knie allang genezen. Dit noemen we een herbeleving.
Hoe kun je je hersenen helpen om te herstellen?
Het goede nieuws is dat je hersenen kunnen veranderen en leren. Dit heet neuroplasticiteit. Je kunt je hersenen helpen om oude herinneringen en gevoelens los te laten door nieuwe ervaringen op te slaan.
Dat kan op verschillende manieren:
-
Bewegen: als je beweegt, zoals wandelen, dansen of sporten, geef je je hersenen nieuwe informatie. Je verandert de manier waarop je spieren werken en hoe je hersenen daarop reageren. Beweging zorgt ervoor dat je hersenen leren dat het veilig is om te ontspannen en dat je niet meer voortdurend alert hoeft te zijn.
-
Massage: bij een zachte en zorgvuldige lichaamsmassage voelen je spieren zich veilig en ontspannen ze. Je hersenen ontvangen positieve signalen, waardoor je lichaam kan leren om spanning los te laten. Hierdoor kun je oude pijn of spanning, die in je spieren was opgeslagen, langzaam loslaten.
Door te bewegen of een massage te krijgen, sla je als het ware nieuwe, veilige ervaringen op in je hersenen. Deze nieuwe ervaringen helpen je om de oude, vervelende herinneringen en gevoelens minder sterk te maken. Je hersenen leren dat je niet meer bang hoeft te zijn en dat je kunt ontspannen.
Het geheim van herstel
Wat er ook gebeurt, je hersenen en je lichaam werken altijd samen. Ze onthouden alles wat je meemaakt, maar gelukkig kunnen ze ook nieuwe dingen leren. Door nieuwe, positieve ervaringen op te doen, kun je oude pijn en spanning vervangen door gevoelens van rust en veiligheid. Dit helpt je om je sterker te voelen, beter te bewegen en je weer blijer te voelen.
Dus onthoud: of je nu een wandeling maakt, een fijne massage krijgt of rustig ademhaalt, je bent je hersenen en je lichaam aan het helpen om te herstellen en sterker te worden. Hoe meer je beweegt en ontspant, hoe beter je hersenen leren dat het goed is om los te laten. Zo kun je stap voor stap weer vrijer en blijer door het leven gaan.
Link naar de wetenschappelijke studie
