We streven vaak naar een leven in balans, een constante staat van rust en harmonie. We willen controle, stabiliteit en het gevoel dat alles ‘klopt’. Maar het leven werkt anders. Het beweegt, fluctueert en daagt ons uit.

Soms voelen we ons volledig op ons gemak, ontspannen in onze comfortzone. Andere momenten worden we uitgedaagd, geconfronteerd met stress, chaos of verandering. Dit is geen teken dat we falen, het is simpelweg hoe het leven pulserend beweegt tussen spanning en ontspanning, actie en herstel.

Maar wat gebeurt er als we te lang in één stand blijven staan? Als we ons vasthouden aan een constante staat van controle of juist blijven hangen in vluchtgedrag? Dan ontstaat er een conflict, niet alleen in ons hoofd, maar ook in ons lichaam.

In deze tekst neem ik je mee in het ritme van stress en ontspanning, van fight, flight, freeze, follow en flop en hoe we soms zonder het te beseffen op automatische piloot belanden. Want misschien is het niet de perfecte rust die we moeten nastreven, maar de flexibiliteit om mee te bewegen met het leven zelf.

Onze comfortzone is de plek waar we volledig tot rust komen, zowel geestelijk als lichamelijk. Alles wat we daar doen, gebeurt moeiteloos, ontspannen en zonder weerstand. Het is een staat waarin inspanning nauwelijks energie kost en waarin alles op een natuurlijke manier stroomt.

Maar het leven is dynamisch. Vroeg of laat komen er prikkels op ons pad die ons uit deze rust halen. Een nieuwe uitdaging, een onverwachte situatie, even is er chaos in het lichaam. Onze hersenen schakelen een versnelling hoger en zetten Brain-Derived Neurotrophic Factor (BDNF) in werking. Dit schitterende mechanisme zorgt ervoor dat oude, vertrouwde paden in onze hersenen worden uitgebreid met nieuwe zijpaden. We creëren meer mogelijkheden, meer inzichten en meer flexibiliteit. Dit is acute stress op zijn best, een kracht die ons helpt groeien.

Echter, als de prikkels te intens of te langdurig worden, schakelt ons overlevingssysteem een tandje bij en zetten de vijf FFFFF's zich in werking:

• Fight (vechten): Het lichaam maakt zich klaar voor de strijd. De bloeddruk stijgt, de ademhaling versnelt, de spieren spannen zich op en we gaan in de aanval.

• Flight (vluchten): In plaats van te vechten, kiezen we ervoor om te ontsnappen. Dit kan zich fysiek uiten, maar ook mentaal, bijvoorbeeld door dagdromen of ons volledig af te sluiten van emoties.

• Freeze (bevriezen): We raken verstijfd. Woorden blijven uit, reacties vertragen en het lichaam schakelt naar een staat van passiviteit.

• Follow (volgen): Wanneer stress langdurig aanhoudt en we geen eigen keuze meer maken, vervallen we in automatische gehoorzaamheid. We doen simpelweg wat anderen doen, zonder onszelf nog te voelen.

• Flop (instorten): Als de stress te intens is en het zenuwstelsel geen andere uitweg meer ziet, schakelt het lichaam volledig uit. Dit kan zich uiten in flauwvallen, plotselinge spierslapte of een dissociatieve toestand waarin we geen controle meer lijken te hebben.

Als deze chronische stress lang genoeg aanhoudt, komt het lichaam uiteindelijk in de autopilot-modus terecht. Net als in de comfortzone geeft dit een vorm van rust, een gevoel van controle. Maar het verschil is groot: we leven dan volledig vanuit ons hoofd, afgesloten van wat zich in ons lichaam afspeelt. De echte emoties verdwijnen naar de achtergrond en wat overblijft is een schijnrust, een gecontroleerde leegte. In onze drukke samenleving lijkt dit een overlevingsstrategie, maar in werkelijkheid is het een mechanisme dat ons steeds verder verwijdert van onszelf. Autopilot kan voelen als rust, maar is in feite een stilte waar leven ontbreekt.

Het ritme van het leven
Alles heeft een pulserend ritme. Het is gezond om in de comfortzone te zitten, net zoals het gezond is om af en toe te vluchten in een dagdroom of een tijdje op automatische piloot te functioneren. Het is allemaal oké, zolang we blijven bewegen tussen deze staten.

Wat níet oké is, is vast blijven zitten in één enkele modus.

• Altijd vechten? Je brandt op.

• Altijd vluchten? Je verliest contact met de werkelijkheid.

• Altijd bevriezen? Je mist kansen.

• Altijd op autopilot? Je leeft, maar je voelt en beleeft niet meer.

Wie altijd in dezelfde staat blijft, leeft niet echt. Een constante status is als een vlakke EEG-curve op de intensieve zorg: klinisch dood. En omdat het lichaam en de geest deze stagnatie niet verdragen, ontstaat er een conflict met de omgeving. Een conflict dat zich vaak uit in ziekte, namelijk de aandoening die past bij jouw manier van vastlopen.

Het dilemma van de perfecte rust
We hoeven dus niet altijd te streven naar die perfecte staat van ultieme rust, waarin we volledig verbonden zijn met onszelf en alles harmonieus aanvoelt. Natuurlijk is het belangrijk daar regelmatig te komen, maar altijd? Dat is een onmogelijke en zelfs ongezonde zoektocht. De wens om continu in die rust te blijven, veroorzaakt op zichzelf al stress. Dat noem ik het dilemma van echte rust: hoe harder je ernaar zoekt, hoe verder het lijkt te verdwijnen.

Onthoud dat je jezelf genade, vriendelijkheid en zelfcompassie mag tonen. Je hebt gedaan wat nodig was om te overleven. Het zal tijd kosten om sommige van deze patronen af te leren en dat is oké.

En nu een vraag aan jou...

Hoe ervaar jij dit? Herken je jezelf in deze beweging tussen comfort, chaos en de automatische piloot? Of beleef je het op een andere manier?

Ik nodig je uit om hier even bij stil te staan, niet om meteen iets te veranderen, maar gewoon om te voelen waar je nu bent. 

En als je merkt dat een kleine beweging prettig zou zijn, dan mag dat. Net zoals het ook mag om gewoon even te blijven waar je bent. Misschien is er helemaal niets nodig, misschien voelt het juist goed zoals het is. Alles op zijn tijd, stap per stap.

Soms loop je met een gevoel rond dat je moeilijk kan benoemen. Alsof er iets in je leeft dat wacht op rust, op erkenning, op een liefde die je nooit helemaal hebt gevoeld. Misschien herken je dat. Een diep verlangen dat zich stil verschuilt achter het dagelijkse functioneren. Je doet je best, je zorgt voor anderen, je blijft maar doorgaan… en toch knaagt er iets. Alsof je jezelf nog steeds moet bewijzen. Alsof je nog steeds toestemming nodig hebt om er gewoon te mogen zijn.

Afgelopen week sprak ik met een cliënte en plots raakte iets me recht in het hart. Achter haar woorden hoorde ik een kind. Geen kind van vlees en bloed, maar een innerlijk kind. Dat stille deel in ons dat ooit leerde zich aan te passen, stil te zijn, te overleven. Dat kind wacht nog. Op liefde, op veiligheid, op iemand die zegt: "Je bent welkom, precies zoals je bent."

Die pijn dragen we vaak al ons hele leven met ons mee. Niet altijd als gevolg van grote trauma’s, maar soms door kleine, voortdurende tekorten. Niet gezien zijn. Niet getroost worden. Geen ruimte hebben voor wie je écht bent. En dus sluiten we een deel van onszelf op in gedrag, in patronen, in stilte.

Maar het kind in ons leeft verder. In onze relaties, in ons lichaam, in onze reacties. En heling begint wanneer we dat kind durven opzoeken. Wanneer we het eindelijk geven wat het zo gemist heeft: troost, bevestiging, veiligheid.

Daarom schreef ik de brief hieronder. Niet zomaar een tekst, maar een zachte oefening. Een brief aan dat kind in jou. Misschien herken je je erin. Misschien ben je er nog niet klaar voor. En dat is oké.

Wat belangrijk is: weten dat het mag. Dat jij mag. En dat er op een dag een versie van jezelf zal zijn die sterk genoeg is om dat kind te dragen met zachtheid en liefde.

Tot dan… is deze brief een eerste stap.

" Brief aan mijn innerlijke kind

 Lieve kleine ik,

 Ik schrijf je omdat ik voel dat jij nog altijd op mij wacht. Al die jaren heb je geprobeerd sterk te zijn, flink, dapper… terwijl je diep vanbinnen zoveel liefde en warmte miste. Misschien voelde je je alleen, anders, buitengesloten. Misschien werd je gepest, genegeerd of niet echt begrepen.

 Je keek omhoog naar de mensen die je hadden moeten dragen, beschermen, troosten. Maar ze zagen je misschien niet zoals jij werkelijk was. Of ze wisten niet hoe. En dat deed pijn. Een stille, onzichtbare pijn.

 Ik wil dat je weet: het lag nooit aan jou. Jij hebt niets verkeerd gedaan. Je was niet te veel, niet te lastig, niet te gevoelig. Je was gewoon een kind dat hunkerde naar liefde, naar veiligheid, naar het gevoel erbij te horen. En het is niet eerlijk dat je dat allemaal moest missen.

 Ik voel hoe dat gemis nog altijd in je leeft. Hoe je soms terugvalt in oude angsten, in het gevoel dat je je moet bewijzen, of dat je niet helemaal oké bent zoals je bent. Alsof je diep vanbinnen nog steeds wacht tot iemand zegt:“Je bent goed. Je bent welkom. Je mag er zijn.”

 Vandaag wil ik jou dat zeggen. Ik, jouw volwassen zelf. Ik wil je leren kennen, je vasthouden, je beschermen. Ik wil je eindelijk geven wat je zo gemist hebt. Zonder voorwaarden. Zonder oordeel. Zonder afwijzing.

 Ik zie jouw zachte hart.
Ik zie jouw kracht ondanks alles.
Ik zie jouw verlangen om vrij te zijn.

 Vanaf nu laat ik je niet meer alleen.
Je hoeft niet meer te vechten of je aan te passen.
Je mag rusten in mij.

 Ik ben er.
En ik leer, samen met jou, hoe we thuis kunnen komen in onszelf.

Lieve kleine ik, je bent welkom.

 Altijd al geweest.
En nu, eindelijk, zal ik je geven wat je verdiende:
Liefde. Aandacht. Erkenning.Zelfcompassie.

 In liefde,

 Je volwassen ik"

 Waarom een brief schrijven aan je innerlijke kind helpt

 Misschien vraag je je af: waarom zou zo’n brief iets kunnen veranderen?

 Het antwoord ligt in hoe ons lichaam en zenuwstelsel werkt. Alles wat we als kind meemaakten, niet alleen het gemis aan liefde of veiligheid, maar ook pestgedrag, afwijzing, schaamte of onbegrip, laat sporen na. Soms gebeurde er niets groots, maar was er net te weinig steun. Of net te veel kritiek. Of je werd gepest en voelde je alleen, buitengesloten of minderwaardig.

 Ons lichaam en brein onthouden dat. Niet altijd bewust, maar wel in hoe we vandaag reageren op stress, op conflicten, op kritiek, op nabijheid. Als dat kind in jou toen geen stem had, geen veilige plek om te voelen of te helen, dan blijft het stilletjes meepraten van binnen. Het bepaalt soms meer dan we denken.

 Door een brief te schrijven of te lezen aan je innerlijke kind, geef je erkenning aan wat er ooit ontbrak of teveel was. Je zegt als het ware: "Ik zie je nu wél. Wat jij voelde, deed ertoe." Dat kan iets verzachten. Iets losmaken. Het brengt verbinding tussen het kind dat ooit bang, beschaamd of alleen was, en de volwassene die je vandaag bent. En die verbinding is helend. 

 Je hoeft het niet perfect te doen. Je hoeft niets op te lossen. Gewoon even stilstaan bij wat je voelt bij het lezen van zo’n brief is al een eerste stap. Een stap richting zachtheid, richting jezelf.

 Hoe gebruik je deze brief? 

Neem een rustig moment voor jezelf, liefst wanneer je alleen bent en je even kan vertragen. Lees de brief langzaam door, eventueel hardop, of met je hand op je hart. Laat de woorden binnenkomen, zonder oordeel. Voel wat het met je doet, misschien raakt het iets, misschien ook niet meteen en dat is allebei oké.

Als je er klaar voor bent, kan je ook zelf een brief schrijven naar het kind in jou. Dat hoeft niet mooi of perfect te zijn, het gaat om de verbinding.

Je mag deze brief zo vaak lezen als je wil. Sommigen voelen al bij de eerste keer een ontroering, anderen hebben meer tijd nodig. Probeer hem een paar keer per week te lezen, bijvoorbeeld voor het slapengaan of op momenten dat je je onzeker, verdrietig of overprikkeld voelt. Herhaling is belangrijk: het helpt je zenuwstelsel wennen aan deze nieuwe, helende woorden.

En hoe vaker je ze leest, hoe meer je ze ook echt gaat voelen. Elke keer dat je jezelf dit gunt, zet je een stap richting zachtheid en verbinding met wie je diep vanbinnen bent.

Studie

In een tijd waarin we steeds vaker zoeken naar natuurlijke, zuivere en voedende voeding, zijn er producten die niet alleen onze smaakpapillen verwennen maar ook diep inwerken op onze gezondheid.

Kefir, yoghurt en kwark zijn daar schitterende voorbeelden van. Vooral wanneer ze gemaakt zijn van melk van grasgevoede herkauwers. 

Een levende traditie van fermentatie

Fermentatie is een oeroud proces dat voeding niet alleen langer houdbaar maakt, maar het ook krachtiger en vriendelijker maakt voor onze spijsvertering. Denk aan hoe een appel verandert in appelazijn of melk in kefir. Door de aanwezigheid van natuurlijke micro-organismen worden suikers omgezet in zuren en enzymen, die de voeding niet enkel verteren maar ook verrijken.

Wanneer melk afkomstig is van dieren die in vrijheid konden grazen, bevat die melk een rijkdom aan voedingsstoffen, omega 3-vetzuren en een zachtere eiwitsamenstelling. Wordt deze melk vervolgens gefermenteerd tot kefir, yoghurt of kwark, dan ontstaat een waar gezondheidselixir dat je darmen blij maakt en je hele lichaam ondersteunt.

Voeding die je lichaam begrijpt

Wat deze producten zo bijzonder maakt, is hun directe effect op je darmflora. Ze bevatten een mooie mix van probiotica (goede bacteriën) en prebiotica (voeding voor die bacteriën).

• ze helpen je darmen opnieuw in balans brengen
• dragen bij aan een gezonde vertering
• spelen een rol in je immuunsysteem, je energiehuishouding en zelfs je stemming. 

Wist je dat kefir onder andere rijk is aan tryptofaan, een voorloper van serotonine, onze ‘geluksmolecule’? Het is voeding die letterlijk een glimlach kan opwekken van binnenuit.

Daarnaast bevatten deze gefermenteerde melkproducten ook tal van B-vitamines, calcium, magnesium en natuurlijke zuren die een beschermend effect hebben op de darmwand.

Ze worden vaak beter verdragen dan gewone melk, zelfs door mensen met een milde lactose-intolerantie.

Ondersteuning bij klachten

Bij darmproblemen zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid, constipatie of prikkelbare darmklachten, kunnen kefir, kwark en yoghurt verzachtend werken.

Maar ook bij vermoeidheid, terugkerende infecties of herstel na antibiotica kunnen ze je bondgenoot zijn. Ze helpen je immuunsysteem opnieuw afstemmen op wat goed of fout is, precies wat onze darmen vandaag zo nodig hebben.

En ook bij stressvolle periodes, waar het lichaam uit balans is, bieden deze producten ondersteuning: hun levende bestanddelen zorgen mee voor een rustige buik en een heldere geest.

Een uitnodiging tot verbinding

Wanneer we bewust kiezen voor voeding die met zorg is bereid van dieren die natuurlijk mochten grazen, via een traag fermentatieproces kiezen we voor verbinding: met de natuur, met de wijsheid van onze voorouders en met ons eigen lichaam. Het is een vorm van zelfzorg die eenvoudig en krachtig is.

Dus waarom niet eens starten met een dagelijkse portie kefir of yoghurt? Of zelf een potje kwark maken en combineren met noten, fruit en kruiden?

Ook voor veganisten bestaat een alternatief

Veganisten hoeven de voordelen van gefermenteerde voeding niet te missen. Tegenwoordig bestaan er plantaardige varianten van kefir en yoghurt gemaakt van kokos, soja, haver of amandel. Wanneer deze op natuurlijke wijze gefermenteerd zijn met levende culturen en geen toegevoegde suikers bevatten, kunnen ook zij bijdragen aan een gezonde darmflora en een sterk immuunsysteem. Zo blijft gefermenteerde voeding voor iedereen toegankelijk.

Er bestaat ook waterkefir: een sprankelend, plantaardig alternatief dat perfect past binnen een veganistische levensstijl. Dit gefermenteerde drankje wordt gemaakt met waterkefirkorrels, natuurlijke suikers en gedroogd fruit. Het resultaat is een licht bruisende drank vol probiotica die op een zachte manier de darmflora ondersteunt, het immuunsysteem versterkt en bijdraagt aan een betere spijsvertering. Ideaal voor wie op zoek is naar een gezonde, zuivelvrije manier om het lichaam van binnenuit te voeden. 

In het kort – waarom kiezen voor gefermenteerde melkproducten?

• ze verbeteren je spijsvertering

• ze ondersteunen je darmflora en immuunsysteem

• ze zijn rijk aan natuurlijke vitamines en enzymen

• ze helpen bij het herstellen van darmbalans na ziekte of stress

• ze dragen bij aan je mentale welzijn via het ‘gut-brain’-effect

• ze vormen een waardevolle aanvulling voor jong en oud

Laat voeding jouw medicijn zijn, zoals Hippocrates al zei. Soms zit gezondheid in een klein potje… gevuld met liefde, bacteriën en een beetje fermentatiemagie.

Studies op Pubmed

In vele culturen staat het ei symbool voor dat nieuwe begin: vol leven, vol belofte. Wat als we daar, voorbij de traditie, ook even naar durven kijken vanuit onze gezondheid?

Een recente studie van Sartori et al. (2024) benadrukt dat eieren een krachtige rol spelen in onze metabole gezondheid. Ze zijn rijk aan choline, luteïne, zeaxanthine, antioxidanten en hoogwaardige eiwitten. Hun nutriëntendichtheid ondersteunt niet alleen onze hersenfunctie en celvernieuwing, maar ook ontgiftingscapaciteit, oxidatieve balans en epigenetische stabiliteit, processen die essentieel zijn voor een lang en vitaal leven.

Een ei is dus geen banaal voedingsmiddel. Het is een biologisch meesterwerk, een capsule van bouwstoffen die lichaam en brein voedt op elk niveau. De dooier bevat vetoplosbare vitaminen, cholesterol (essentieel voor hormoonsynthese) en fosfolipiden zoals fosfatidylcholine ,onmisbaar voor leverfunctie en celmembraanstructuur. Het eiwit voorziet in alle essentiële aminozuren in precies de juiste verhoudingen.

Maar in deze tijd, waarin het milieu steeds vaker onze fysiologie beïnvloedt, is het noodzakelijk om ook een kritische blik te werpen. Want zelfs het meest waardevolle voedingsmiddel kan schade aanrichten als het uit een vervuilde bron komt.

De schaduwzijde: PFAS in eieren

Steeds vaker worden eieren, met name van hobbykippen of vrije-uitloopkippen in risicogebieden, besmet met PFAS, persistente chemische stoffen die zich opstapelen in het lichaam en nauwelijks worden afgebroken. Ze dringen via regenwater, bodemverontreiniging of voer de voedselketen binnen. Kippen zijn daar bijzonder gevoelig voor.

PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) worden in verband gebracht met:

• verstoring van het immuunsysteem en de hormonale balans

• verminderde vruchtbaarheid

• lever- en schildklierproblemen

• verhoogde kans op bepaalde vormen van kanker

• een verlaagde respons op vaccinatie bij kinderen

Wat wrang is: net het voedingsmiddel dat zo’n positieve impact heeft op onze biochemie, kan door milieuvervuiling onbedoeld een bron worden van toxische belasting.

Vooral eieren van hobbykippen blijken vaker besmet.

 Dat komt omdat deze kippen vaak langer leven, waardoor PFAS zich gedurende hun leven kan opstapelen in hun vet- en spierweefsel. In commerciële legbedrijven worden kippen doorgaans na een relatief korte legronde vervangen, waardoor ze minder tijd krijgen om zulke stoffen in hun lichaam op te slaan. Die levensduur maakt dus een belangrijk verschil in de mate van besmetting.

Wat kunnen we doen?

Bewustwording is de eerste stap. Weten waar je eieren vandaan komen is cruciaal. Enkele aanbevelingen:

• Kies eieren met gecontroleerde oorsprong, idealiter biologisch en afkomstig uit een gebied met lage milieudruk

• Laat als hobbyhouder bij twijfel je bodem of eieren testen op PFAS, dat kan tegenwoordig ook thuis met een testkit, bijvoorbeeld via www.pfastest.nu

• Voer je kippen zuiver, zonder restafval of compost van onbekende herkomst

• Versterk je eigen ontgiftingssysteem met voeding rijk aan zwavel, bitterstoffen, chlorofyl, choline, selenium en zink

• Werk aan lever- en lymfeondersteuning via beweging, ademhaling, warmte en herstel

Kies met kennis. 

De studie liet zien dat mensen die een paar keer per week eieren eten, dus tussen de 1 en 6 keer, gezonder blijven en minder kans hebben om te overlijden aan hart- en vaatziekten of andere oorzaken. Mensen die bijna nooit eieren eten, hadden een hoger risico. Wat wel opvallend was: dit positieve effect werd niet gezien bij mensen die elke dag eieren eten. 

De onderzoekers zagen ook dat het effect niets te maken had met cholesterol of de rest van hun voeding. Dat betekent dat eieren op zichzelf iets bijzonders bijdragen. Ze passen goed in een gezond eetpatroon als je ze met mate en uit een schone bron eet. 

Studie