Ode aan onze mitochondriën
Ode aan wat??? Mitochondriën, wat zijn dat voor iets hoor ik jou denken? Ik zal je een verhaaltje vertellen ... .
Ooit heel lang geleden, zo'n 3.5 miljard jaar geleden zijn de eerste cellen ontstaan, monomeren worden ze genoemd. Ze hadden een vrij saai bestaan. Ze lagen daar maar te wachten tot er voedsel voorbijkwam, bewegen konden ze immers niet. Ze hadden het vaak kou omdat ze zich niet konden verwarmen en afhankelijk waren van de omgevingstemperatuur. Geen fijn bestaan dus voor ons prille begin.
Door de kou kreeg een cel plots kouderillingen en bewoog zich wat onhandig vooruit. Ok zei die cel, dat is keileuk, net een pretparkervaring. Dat doe ik nog eens. Waw en tevens ook interressant want dan kan ik zelf op voedsel gaan jagen. Ze begon er zich meer en meer in te oefenen en werd er beter en beter in. Wat een gigantisch evolutionair voordeel was dit t.o.v. andere cellen die zich niet konden bewegen, ze werd wereldberoemd en was een groot voorbeeld voor vele andere cellen. Uiteindelijk zijn zo de eerste bewegende cellen ontstaan met electrische prikkelingen in de celwand. Leuk te weten is dat die eerste electrische prikkelingen de basis zouden vormen voor de neuronen in onze hersenen.
Enige tijd ging voorbij en ongeveer 1.5 miljard jaar geleden was een cel aan het rondwandelen op zoek naar voedsel en kwam een bacterie tegen. Om de eenzaamheid wat te verdrijven geraakten ze aan de praat. Het klikte wel tussen de twee en er werd bijvoorbeeld gesproken over hun goede eigenschappen. De bacterie zei, ik ben supergoed in het produceren van energie. Dat zag de cel wel zitten want die had het altijd kou en vraag aan de bacterie wil je niet in mij komen wonen. Ik zorg voor eten en bescherming en jij zorgt dat ik het warm krijg. Met ons tweetjes kunnen we een gelukkig, gezellig en energierijk leventje leiden. Zo gezegd, zo gedaan.
Dit huwelijk is uiteindelijk uitgegroeid tot een gigantisch evolutionair succes. In elk van onze cellen zitten er nakomelingen van die bacteriën, we noemen die mitochondriën, onze energiefabriekjes die energie voor ons produceren. Afhankelijk dat een cel meer of minder energie moet produceren zitten er meer of minder mitochondriën in de cel. Zo bevat een huidcel dat weinig actief moet zijn slechts 200 mitochondriën, een levercel 2000 en een hartspiercel 2500. Een vetcel heeft er slechts 100, een vetcel is dus voor het lichaam heel goedkoop in onderhoud. Vandaar dat we van vetcellen niet eenvoudig afgeraken. De meeste mitochondriën vinden we in een eicel, wel meer dan 100.000. Ongelooflijk toch?
Mitochondriën zijn dus bacteriën in onze cellen met hun eigen genetische code. Het zijn echte babbelkousen want ze communiceren met onze celkern, het immuunsysteem en ook onderling. Ze kunnen ook reizen tussen cellen wanneer nodg, dit noemen we mitochondriale tunneling. Ondertussen produceren ze niet alleen energie voor ons maar vervullen een heel belangrijke rol als het gaat over ziekte en gezondheid.
We spreken over mitochondriale disfunctie als de mitochondriën niet meer goed functioneren, waardoor cellen en lichaamsfuncties niet langer optimaal werken. Mitrochondriale disfunctie kan leiden tot het ontstaan van chronische ziekten en kanker.
Dit kan komen door slechte aanvoer van voedingsstoffen, teveel belastende toxines, slecht voedingspatroon, teweinig beweging, teweinig prikkels, ... . Boodschap is dus heel goed te zorgen voor onze mitochondriën.
