Onze huid, darmen en hersenen zijn al vanaf de vroege ontwikkeling met elkaar verbonden. Ze ontstaan uit hetzelfde kiemblad en blijven levenslang nauw samenwerken. Daarom zie je vaak dat huidklachten zoals eczeem samengaan met darmproblemen én een grotere gevoeligheid voor stress of emoties.
Wanneer je stress ervaart, wordt de HPA-as (stress-as) actief. Je lichaam maakt meer cortisol aan, een hormoon dat je in paraatheid brengt. Bij kortdurende stress is dat nuttig, maar als stress te lang aanhoudt gaat er veel mis. Cortisol maakt huid- en darmbarrières doorlaatbaarder. Stoffen, allergenen en bacteriën dringen dan makkelijker binnen en zetten het afweersysteem aan tot ontsteking.
Tegelijk worden mestcellen actiever en komt er meer histamine vrij. Dat veroorzaakt jeuk, roodheid, hartkloppingen of hoofdpijn. Normaal breken lever en darmen histamine af, maar bij stress raken die systemen overbelast. Daardoor stapelt histamine zich op en blijven jeuk en ontstekingen langer aanwezig.
Ook de darmflora lijdt onder stress. Er wordt minder butyraat aangemaakt, de darmwand wordt lek en kleine hoeveelheden bacteriegifstoffen lekken in het bloed. Dit veroorzaakt laaggradige ontstekingen die eczeem verergeren en bijdragen aan vermoeidheid, slaapproblemen, angst of buikklachten.
Daarnaast spelen voedingsallergieën en intoleranties een grote rol. Bij een doorlaatbare darmwand komen onverteerde voedingsstoffen sneller in contact met het immuunsysteem. Zo ontstaan reacties die eczeem versterken. Vaak gaat het om melkproducten, gluten of bepaalde noten, maar dit verschilt sterk per persoon.
Omdat darmen en hersenen via zenuwen en immuunreacties verbonden zijn, bereikt deze ontstekingsreactie ook de hersenen. Er ontstaat dan neuro-inflammatie: een stille ontsteking in het zenuwstelsel die je stemming beïnvloedt. Gevoelens van prikkelbaarheid, neerslachtigheid of angst kunnen zo toenemen. Zo ontstaat een vicieuze cirkel: stress verergert de huid en huidklachten veroorzaken op hun beurt weer stress.
Gelukkig zijn er veel aanknopingspunten om dit te doorbreken. Denk aan stressreductie (ademhaling, yoga, massage), ondersteuning van lever en darmen (glutamine, B-vitamines, zink, mariadistel), natuurlijke histamine-remmers (zoals quercetine), maar ook leefstijlprikkels zoals beweging, koude of warmte, gezonde voeding én het vinden van persoonlijke passie of zingeving. Alles samen helpt het lichaam om tot rust te komen.
Kortom: stress is een sleutelspeler bij eczeem. Het beïnvloedt barrières, histamine, darmflora, lever, hersenen én voedingsreacties. Door stress samen met voeding, suppletie en leefstijl aan te pakken, pak je de kern van eczeem aan en geef je de huid de kans om te herstellen.
